Å produsere biokol av avfall som det hageeigarar leverer på bosplassen i store mengder, er ein smart måte å slutte sirkelen på. I staden for å levere biologisk nedbrytbart avfall til andre, slik SIMAS IKS gjer i dag, kan dei sjølv, med overkommeleg innsats, gjere problemet om til ein ressurs.

Biokol har ei rekkje nyttige eigenskapar.

– Sei at Statens vegvesen i framtida skal fylle eit grøntanlegg i eit vegprosjekt med jord. Ved å blande inn biokol og kompost, vil heile prosjektet få eit vesentleg lågare klimafotavtrykk, forklarer forskar Torunn G. Hønsi ved Vestlandsforsking.

Ikkje berre vil biokolet vere eit lokalt, biologisk produkt – det vil òg kunne bitte karbon og avfallsstoff og lagre stoffa i jorda. I dette eksempelet ville bruken av biokol altså redusere CO2-utsleppa til heile prosjektet.

Tidleg ute

Vestlandsforsking og SIMAS har fått ein halv million kroner i støtte frå Regionalt forskingsfond Vest til forprosjektet. Saman med Kunnskapsparken Vestland, landbruksavdelinga til Fylkesmannen i Vestland, Nibio, Norsk landbruksrådgjeving Vest og Sogn Jord- og hagebruksskule skal dei gjennomføre studien dei har kalla «Frå aske til biokol – moglegheitsstudie for etablering av sirkulær verdikjede for bioavfall i Sogn» gjennom 7 månader.

Første fase er å kartlegge korleis ein best kan gå fram for å produsere biokol i Festingdalen. Etterpå går SIMAS vidare med prøveproduksjon, som eit av få avfallsselskap i landet.

– Dette er viktige midlar for å komme i gang med prosjektet, seier Hønsi.

Held på vatn

SIMAS tek i dag imot store mengder bioavfall. Berre matavfallet blir kompostert i Festingdalen, medan anna bioavfall blir køyrt til forbrenning og energigjenvinning i Østfold og Sverige.

– Denne handteringa er ikkje lenger i tråd med berekraftmåla våre, sidan ressursane i avfallet ikkje blir utnytta optimalt. I tillegg er handteringa kostbar og fører til utslepp av klimagassar, fortel Dagny Ugulsvik Alvik i SIMAS.

Prosessen der biokol blir til, går ut på at planterestar blir utsett for høg temperatur utan tilgang på oksygen.  Biokolet har mange bruksområde, frå jordforbetring til karbonlagring. I tillegg kjem ein ekstragevinst for eit fuktigare klima: biokolet syg til seg vatn og held på det. Det gjer at biokol kan fungere som eit klimatilpassingstiltak for førebygging av både flaum og tørke. 

Prøver ut dyrking i biokol

Saman med Aurland kommune fekk SIMAS tidlegare i år tildelt Klimasats-midlar frå Miljødirektoratet for å prøve å blande inn biokol i kompostjord. Til våren ventar spennande vekstforsøk.

– Me skaffar oss praktisk erfaring med innblanding av biokol i kompost. Det blir spennande å sjå resultata frå forsøka, seier Alvik. På lang sikt håpar SIMAS å kunne tilby eit produkt som kombinerer eigenprodusert biokol og kompostjord.